Lần đầu tiên đặt chân đến Kuching, du khách sẽ không khỏi ngạc nhiên với nhiều điều thú vị về một vùng đất được mệnh danh là “thành phố mèo”. Đây là nơi giao thoa của 2 nền văn hóa Trung Hoa và Ấn Độ trên đất Malaysia
Ấn tượng với nét lịch sử Kuching
Sau gần hai tiếng đáp máy bay từ Kuala Lumpur, Sarawak hiện lên với màu xanh bạt ngàn của những rừng cọ nối tiếp nhau trải ra mênh mông xa tắp. Kuching, một trong những thành phố sạch nhất thế giới đã ở ngay trước mắt tôi.
Đã có những tòa nhà rất cao của những khách sạn 5 sao, đường phố nhộn nhịp của ô tô xe máy, những đoàn người nối nhau đi dạo bên dòng sông Sarawak, những nụ người tươi tắn của người bản xứ. Kuching nay đã lột xác hoàn toàn so với gần hai thế kỷ trước, khi chỉ có những người thổ dân sinh sống nơi đây…
Vào thế kỷ 19, khi Malaysia chưa được hình thành thì nó chỉ là những vùng đất nằm rải rác phía Tây bờ biển Malaya. Người Anh khi đó đi thăm dò những vùng đất ven biển gần Trung Quốc và sau này chọn được Hồng Kông.
Trong những ngày tháng đó, James Brooke thuộc Công ty Đông Ấn của Anh được bổ nhiệm làm cố vấn cho quốc vương Brunei. Nhờ sự cố vấn của mình, James Brooke đã giúp quốc vương Brunei dẹp yên nhiều cuộc nổi dậy để bảo toàn bờ cõi. Với công lớn như vậy, năm 1941 James đã được quốc vương cấp đất thuộc khu vực rất xa về phía Tây của Brunei. James đã chọn căn cứ của mình ở làng Kuching.
Sau đó là những cuộc đấu tranh liên miên với bộ tộc săn đầu người Iban để mở mang bờ cõi và hình thành nên Sarawak. Từ đó James được biết đến như một “White Rajah” – tức là ông vua da trắng.
Đến năm 1850, Hoa Kỳ công nhận Sarawak là một quốc gia độc lập và đến năm 1864 thì Anh cũng công nhận Sarawak là một trong những thuộc địa của mình. Khi James Brooke qua đời, ông đã để lại vương miện cho người cháu trai của mình là Charles Brooke, sau đó vương miện được truyền tiếp cho con trai của Charles là Charles Vyner Brooke.
Sau thế chiến thứ II, người Nhật đã chiếm đóng Sarawak. Vào năm 1946, Charles Vyner Brooke thoái vị và thời kỳ Sarawak là thuộc địa của Anh chấm dứt từ đây. Từ năm 1963, Sarawak chính thức trở thành một phần của Malaysia.
Thành phố Mèo Kuching
Kuching là một trong 9 vùng (division) và là thủ phủ của Sarawak. Theo nhiều người nói thì Kuching có nghĩa là mèo, vì thành phố có rất nhiều mèo. Tuy nhiên đây chỉ là một trong nhiều cách lý giải về tên gọi của thành phố.
Một hiện vật Mèo trong viện bảo tàng Mèo
Dân sống ở Sarawak chủ yếu là người Trung Quốc, Malay, Ấn Độ, và những người dân tộc. Mỗi nhóm người lại có một câu chuyện riêng, một niềm tin riêng để lý giải về tên gọi của mảnh đất thân yêu mà mình gắn bó.
Bức vẽ trong viện bảo tàng Mèo ở Kuching, Malaysia.
Người Malay ở đây kể lại rằng, xưa xửa xừa xưa có một bà lão qua sông Sarawak để lấy nước. Khi đến bờ sông bà nhìn sang phía bên kia có rất nhiều mèo tụ tập với nhau. Lúc đó, vùng phía bên kia sông ấy chưa có tên nên bà lão về nói với mọi người phía bên này sông rằng đó là vùng đất có những con mèo, mà mèo tiếng Malay tức là Kuching.
Còn khi người Ấn Độ đến đây buôn bán, họ gọi đây là thương cảng có nghĩa là cochin và đọc chệch đi tức là Kuching.
Những người Trung Quốc sống ở đây thì lại cho rằng trước kia trên đảo này chỉ có một cái giếng cho những dòng nước mát lạnh và tinh khiết. Sau đó họ đã đào nhiều giếng để dùng nhưng không đâu cho được nước sạch và mát như nước ở đây.
Giếng nước theo tiếng Trung Quốc là wuching và được nhiều người đọc khác nhau nên biến thành Kuching. Chiếc giếng sau này vẫn được thờ ở đền Tua Pek Kong ở ngay trung tâm thành phố.
Thành phố và những điểm ngó nghiêng
Bảo tàng Mèo
Ở Kuching nói riêng và Sarawak nói chung có khá nhiều bảo tàng. Dó đó nếu bạn có thời gian, yêu thích những hiện vật và muốn tìm hiểu những câu chuyện xung quanh nó thì bạn có thể dành mấy ngày để tham quan hết các bảo tàng.
Tôi thì chọn đến Bảo tàng Mèo vì tôi chưa thấy ở đâu có bảo tàng như thế này cả. “Theo truyền thuyết của nhà Phật, vào ngày mà Phật tổ bước vào cõi Niết bàn, ngài đã gọi tất cả các loài vật trên cõi trần đến để chứng kiến đại lễ này.
Một bức vẽ trong viện bảo tàng Mèo.
Tuy nhiên con mèo lại ngủ quên. Chính vì lý do này mà mèo về sau không lên được cõi niết bàn và không được bảo vệ. Tuy nhiên qua rất nhiều năm sau này, loài mèo lại rất được con người yêu quý, do đó nó đã được quay lại vào hàng ngũ những loài vật được vào Niết bàn.
Và trên thực tế, có một số đền thờ ở Nhật Bản thờ cúng mèo”. Câu chuyện Phật và Mèo chỉ là một trong rất nhiều những câu chuyện nhỏ về loài mèo được sưu tầm ở đây. Bạn có thể tìm thấy tất cả mọi thứ mà bạn có thể tưởng tượng được liên quan đến con mèo, kể cả Hello Kitty hay Cat Woman. Những chú tượng mèo nhỏ xinh bằng gỗ, bằng ngọc, hay những bức họa, sơn dầu mà nhân vật chính chính là những chú mèo đáng yêu. Có thể nói đây là thiên đường cho những người yêu loài vật xinh xắn đáng yêu này.
Bảo tàng Sarawak
Viện bảo tàng Sarawak
Ngoài Bảo tàng Mèo, bạn có thể đến thăm Bảo tàng Sarawak ở ngay trung tâm thành phố. Rất nhiều mô hình động vật quý hiếm, đặc trưng được làm lại rất thật và sống động được tìm thấy ở đây.
Bức tượng mèo trong viện bảo tàng.
Bạn cũng sẽ tìm được câu trả lời tại sao Sarawak lại được gọi là vùng đất của những con chim mỏ sừng. Đây cũng là nơi bạn có thể tìm hiểu về lịch sử của vùng đất và con người ở đảo Borneo này một cách chi tiết và trực quan nhất.
China Town
China Town nằm ngay trung tâm thành phố và là nơi buôn bán của những người gốc Trung Quốc ở đây. Cũng không khác những phố Tàu ở Sài Gòn, ở London là mấy bởi họ buôn bán tất cả mọi thứ, từ những đồ vải vóc, quần áo đến bàn ghế hay vàng bạc.
Mỗi gian hàng nho nhỏ, xinh xinh với chiều rộng khoảng 3 mét, tầng một dùng làm cửa hàng và tầng hai dùng để ở. Những cửa hàng này hầu như không thay đổi nhiều, do đó khu phố này sẽ mang lại cho bạn một cái nhìn rất thật về cuộc sống 20 năm về trước. Với bất cứ cửa hàng trên phố Tàu nào tôi bước vào đều được chào bằng câu “Ní hảo” vì người Việt Nam rất giống người Trung Quốc.
Tuy nhiên khi nói với họ bằng tiếng Anh thì những người bán hàng từ trẻ đến già đều nói tiếng Anh rất trôi trảy, theo ngữ điệu Anh. Đó là điều tôi cảm thấy thích thú vô cùng bởi hàng rào về ngôn ngữ không còn tồn tại nữa, mọi người có thể trao đổi với nhau dễ dàng và thuận lợi. Chính vì vậy khi có mua bán gì ở phố Tàu, cứ mặc cả thoải mái như ở Việt Nam.
Làng văn hóa các dân tộc Sarawak
Làng văn hóa các dân tộc Sarawak (Sarawak Cultural Village) ở Sanbutong nằm cách Kuching khoảng 45 km. Nó nằm ở vị thế vô cùng đẹp bởi lưng thì dựa núi còn mặt thì nhìn ra biển.
Ở Sarawak có 27 dân tộc sinh sống với nhau và Làng văn hóa là một bảo tàng sống để bạn có một chuyến du lịch văn hóa tìm hiểu các nét đặc trưng của từng dân tộc. Tôi rất chú ý đến người Iban bởi trước khi đến đây, tôi thấy mọi người có kể rằng đó là một tộc ăn thịt người.
Nhưng đến đây, được tham quan Nhà dài, nơi những thế hệ người Iban nối tiếp nhau sinh sống và nói chuyện với họ thì tôi mới vỡ lẽ ra rằng, họ không phải tộc ăn thịt người như người ta nói. Đúng là trước kia những người Iban có chặt đầu người bởi theo niềm tin của họ thì việc đó thể hiện được sức mạnh đàn ông.
Tuy nhiên, họ chỉ chặt đầu rồi treo chứ không ăn thịt người. Trong nhà dài của người Iban có thể thấy những cái đầu lâu được treo thành chum để trang trí trong nhà. Những người đàn ông Iban đến độ tuổi nhất định đều được xăm hai hình rất to ở vai để chứng tỏ mình đã là người trưởng thành.
Có người ốm hàng tháng trời sau khi xăm nhưng vượt qua được thì mới gọi là trưởng thành. Ngày nay phong tục đó có bị mai một dần nhưng nhiều thanh niên ở Sarawak rất ngưỡng mộ những người đủ dũng cảm để có hai hình xăm đó nên nó trở thành một mốt xăm hình biểu tượng của dân tộc Iban trên vai.
Ngoài những nhà dài của người Iban thì có nhà của người dân tộc Bidayuh, và vào thăm mỗi ngôi nhà bạn sẽ biết được người dân tộc họ sống như thế nào, không gian thờ cúng ra sao, trinh nữ có không gian ở như thế nào… Có thể nói, thăm ngôi nhà là bạn có thể hiểu khá nhiều về những người sống ở đó.
Bãi biển Damai-Bình yên
Bãi biển bình yên Damai
Từ làng văn hóa các dân tộc hướng mắt ra đó là bãi biển Damai, có nghĩa là bình yên. Tôi chưa bao giờ nhìn thấy một hoàng hôn nào lộng lẫy như vậy trong đời, dù tôi đã đi rất nhiều biển.
Chiều trên bãi biển Damai, thủy triều rút rất xa phải đến 300 m. Trên mặt cát vẫn còn đọng lại những làn nước và phản chiếu lại ánh nắng chiều một khung cảnh huy hoàng, lỗng lẫy chưa từng có. Xa xa là nàng công chúa giáng trần vì tình yêu mù quáng mà bị đầy thành hòn đảo, ngày ngày hướng mắt nhìn về phía chàng hoàng tử mà mình yêu.
Đại nhạc hội
Nếu bạn đi vào khoảng trung tuần tháng 7 thì Làng văn hóa các dân tộc là điểm không thể bỏ qua bởi đây chính là nơi hàng năm tổ chức Đại nhạc hội thế giới, đã duy trì hơn 10 năm qua.
Nhiều nhóm nhạc dân tộc từ rất nhiều nước trên thế giới hội tụ về đây trong ba ngày để biểu diễn và tổ chức những hội thảo tương tác về âm nhạc và nhảy múa. Thanh niên của rất nhiều nơi trong đảo Borneo cũng đổ về đây để thưởng thức nhạc hội này. Mỗi ngày phải đến 5.000 lượt người đến và tham gia.
Cách thức đến Kuching
– Phương thức nhanh nhất và đơn giản nhất để đến Kuching là bằng máy bay, và Malaysia Airlines có chuyến bay trực tiếp từ thủ đô Kuala Lumpur. Khách du lịch đến Sarawak ngoài việc phải có visa vào Malaysia, thì phải có visa riêng để vào bang Sarawak. Việc này có thể thực hiện dễ dàng ở sân bay. Mỗi khách du lịch được gia hạn tạm trú là một tháng. Nếu bạn muốn ở thêm thì bạn cũng có thể gia hạn tạm trú.
– Trong thành phố thì có thể đi taxi với những xe có hai màu vàng, đỏ. Giá khoảng 10-15 ringgit cho mỗi chuyến nếu bạn muốn mặc cả theo chuyến hoặc tính theo công tơ mét.
– Kuching được xếp là thành phố lớn thứ 4 của Malaysia do đó có rất nhiều khách sạn để bạn lựa chọn tùy theo túi tiền của mình. Nếu muốn nơi sang trọng, có view đẹp nhìn xuống thành phố uốn lượng bên con sông Sarawak thì bạn có thể chọn Hilton Kuching. Nhưng nếu muốn tiết kiệm hơn thì có thể chọn những khách sạn rẻ hơn có giá từ 70 ringgit. Những khách sạn rẻ thì tạm ổn chứ không thể đạt tiêu chuẩn sạch sẽ như những khách sạn có nhiều sao.
– Muốn shopping đồ hiệu bạn có thể đến Parkson Grand, Tun Jugah, và Sarawak Plaza. Nhưng nếu đến Malaysia để mua hàng hiệu thì Kuala Lumpur sẽ là lựa chọn tốt hơn Sarawak bởi ở thủ đô thì mặt hàng phong phú hơn rất nhiều so với đảo.
Ngoài những điểm nói ở trên, bạn có thể thăm quan khu phố Ấn Độ (Little India), Nhà thờ Hồi giáo (State Mosque), Tòa án cổ kính, Cung điện của Rajah (Astana), pháo đài Margherita, ngôi đền cổ nhất của người Trung Quốc – Tua Pek Kong được xây dựng từ năm 1876, hoặc loanh quanh khu Main Bazaar để mua những đồ lưu niệm của Sarawak.
Từ Kuching bạn có thể dễ dàng di chuyển để tham gia các tour khám phá toàn Sarawak. Họ có rất nhiều chương trình hấp dẫn để tham quan hệ động, thực vật phong phú của rừng quốc gia Bako hoặc Mulu, tour du lịch mạo hiểm bằng xe đạp hoặc ô tô băng rừng, khám phá hang động sâu thứ hai trên thế giới.
Bạn có thể tự đi nhưng có lẽ tốt nhất vẫn nên có hướng dẫn viên du lịch, những người làm việc hết sức chuyên nghiệp và có kiến thức, sẽ giúp bạn tìm hiểu vùng đất muốn khám phá một cách trọn vẹn nhất.